Restveengebied

 

Landschappelijk Studieproject Zuidplaspolder

Naar aanleiding van een project van de Hogeschool Rotterdam over het restveengebied bij Moordrecht heeft Bert Van Duijl op 28 augustus 2020 een beschrijving gemaakt van de huidige situatie.  

Inleiding
De studie wordt uitgevoerd door een groep van 35 – 40 studenten van de Hogeschool Inholland te Delft, opleiding “Landscape & Environment Management”.

In het projectgebied zullen vele duizenden woningen worden gebouwd. Eén of  meer ecologische verbindingen tussen het Bentwoud en de Krimpenerwaard zullen het projectgebied kruisen. Voorts is behoefte aan recreatieve verbindingen tussen de diverse natuur- en recreatiegebieden.

Wat het wonen betreft wordt voorgesteld om binnen de nieuwe woonwijken groene recreatieve verbindingen te voorzien, waarin je de natuur beleeft.

 Inhoud                                                                                       bladzij

  1. Projectgebied 1
  2. Stedelijke ontwikkelingen in het projectgebied 1
  3. Waterafvoer 2
  4. Risicogebied wateroverlast en overstroming 3
  5. Risicogebied voor opbarsting van (water)bodems 4
  6. Invloed van de zeespiegelstijging voor de woningbouw 4
  7. Monumenten 5
  8. Ecologische, recreatieve en groene recreatieve verbindingen 6

Bijlage 1   Kaart van het Projectgebied |
Bijlage 2   Kaart van het noordelijk gebied van de Zuidplaspolder
Bijlage 3   Hoofdstructuur waterafvoer naar de 2 gemalen van de polder

1 Projectgebied  (zie kaart op bijlage 1)

Het studiegebied omvat het natuurgebied de Groen-Blauwe Zone (GBZ, tussen Westergouwe en de Vijfde Tocht), het Restveengebied (tussen De A20, Tweede Tocht, de Ringvaart en de Vijfde Tocht), het te ontwikkelen natuurgebied de Groene Waterparel (langs de A20) en het zoekgebied voor een Vijfde Dorp met 4000 woningen (begrensd door de A20, de N219, de spoorbaan Den Haag-Gouda en de nieuwe provinciale weg de Moordrechtboog). Dit komt  nagenoeg overeen met het zuidelijk en het middengebied van de Zuidplaspolder, omsloten door de Ringvaart.

  1. Stedelijke ontwikkelingen in het projectgebied

Woningen worden gerealiseerd in de Brinkhorst (kaart, No 1, Moordrecht, 350 won.), Westergouwe (Gouda, 3800 won.) en Zevenhuizen (No 5, 2000 won.).

Sinds het begin van deze eeuw ontwikkelt zich het bedrijvenpark Gouwepark (No 2 op kaart)
Het Truckbedrijf van Vliet in het Restveengebied zal uitgebreid worden (kaart, No 3).
De voetbalvelden in Moordrecht worden verplaatst naar het Restveen (kaart, No 4).
In Zevenhuizen (kaart, No 5) worden kassen ontzien; moeten verplaatst worden naar de glasparel.
Gouda heeft voetbalvelden aangelegd in de Oostpolder (kaart, No 6)

Het Vijfde Dorp was een product van het Zuidplaspolderproject als deel van 30.000 woningen te bouwen in de polder. Veel grond is aangekocht door de Regionale Grondbank, waarin de provincie en gemeenten participeren (Prov. 40%, Rotterdam 40%, Zuidplas 9%, Gouda en Waddinxveen 11%). Bestemmingsplannen zijn vastgesteld in de periode 2008-2012.

Tijdens de economische crisis is het Zuidplaspolderproject opgeheven op grond van bezuinigingen van het Rijk tijdens de crisis. De gemeente heeft geen enkele verplichting meer om te bouwen in de polder. Mogelijk was destijds ook van belang dat de bevolking van Zuidplas stabiliseerde sinds de aandelencrash in 2000/2002. Ook in de omgeving stabiliseerde de bevolking. Zo daalde de bevolking van Gouda in het begin van deze eeuw met 1000 inwoners (1,4%). Jongeren trokken naar de stad voor een opleiding en een baan en vonden naderhand een huis met een tuintje in de steden.

Echter na de economische crisis groeide juist de bevolking van Zuidplas en omliggende gemeenten. Zo is de bevolking van Gouda inmiddels met 3000 gegroeid. De oorzaak is dat Rotterdam er maar niet in slaagt om voor haar inwoners voldoende woningen met een tuintje te voorzien, ondanks de braak liggende haventerreinen in en bij de stad (1600 hectare).

Het college B&W van Zuidplas stelde in december 2017 voor om een Vijfde Dorp met 17.000 woningen te realiseren in het Projectgebied. De gemeenteraad verminderde dat aantal tot 4000.

Het college kwam in juni 2019 met een aangepast voorstel voor een Vijfde Dorp met 4000 woningen in het noordoosten van het Projectgebied. Voorts wilde het college de Eendragtspolder verbinden met de Groene Waterparel door een landschakel; een open gebied (agrarisch) met een breedte van 1200 tot 1600 meter.

Het Zuidplaspolderproject is ingetrokken, maar de levensduur van de Regionale Grondbank is regelmatig verlengd (onlangs tot 2025). De deelnemers van de Grondbank ervaren de waardevermindering van de grond en willen dat Zuidplas op hun grond bouwt om verdere waardevermindering van de grond te beperken en mogelijk zelfs te voorkomen.

Realisatie van de landschakel zullen de grondeigenaren ervaren als een schade van bijna 100 miljoen euro (350 hectare, waardevermindering €28 per vierkante meter). Niet alleen  de deelnemers van de Grondbank, ook een woningcorporatie in Rotterdam en particulieren hebben geïnvesteerd in grond.

Een alternatief is investeren in groene recreatie-verbindingen in de woonwijken waarin je de natuur beleeft (Zie hoofdstuk 8, Ecologische en Recreatieve verbindingen) 

  1. Waterafvoer  (bijlage 1)

De Zuidplaspolder is de laagste polder van Nederland. Het landoppervlak watert af van noordwest (NAP-4,50 m) naar zuidoost  (NAP-5,50 m). De bodem bestaat uit klei in het noordwesten, veen in het zuidoosten, kattenklei en moerige gronden in het middengebied. Kreekruggen zijn verhogingen in het gebied tussen de A20 en de Zuidelijke Dwarsweg, ontstaan door zandafzettingen.

De hoofdwatergangen (tochten) liggen op een onderlinge afstand van 800 meter en parallel aan de weg van Moordrecht naar Moerkapelle (Middelweg–Bredeweg). Het waterpeil in circa 100 peilvakken wordt met stuwen, en bij onderbemaling met pompen, in stand gehouden. Twee gemalen pompen al het overtollig water uit de Zuidplaspolder. De drie belangrijkste peilgebieden en de twee gemalen zijn aangegeven op de kaart. De gemalen zijn gebouwd in 1970.

Het Zuidplasgemaal pompt het water van de noordelijke helft van de Zuidplaspolder in de Ringvaart; zie bijlage 3.[1]  De Ringvaart is de boezem en dient voor opslag en vooral voor transport van water.

De afvoer van het resterende gebied van de polder wordt door het Abraham Kroesgemaal 9 meter omhoog gepompt direct in de Hollandsche IJssel.[2]  De totale pompcapaciteit van de 2 gemalen voor de polder is 580 m3/minuut. De pompcapaciteit verdeeld over het gehele polderoppervlak komt overeen met een waterschijf van 18 mm/dag (millimeter per dag).

Een extreme dagregenval in de Bilt, die gemiddeld eenmaal per 10 jaar voorkomt of wordt overschreden, bedraagt 55 mm. In Zuidplas regent het wat harder en wordt gerekend met een locatieopslag van 10%. De klimaatopslag was 10 jaar geleden nog 20%. De dagregenval met een locatie en klimaattoeslag, die naar verwachting eenmaal per 1000 jaar voorkomt, bedraagt 140 mm. Veel water wordt dus in de polder worden opgeslagen, voordat het afgevoerd kan worden.

In het Abraham Kroesgemaal zijn de pompen voor de polderafvoer en de boezem gecombineerd in één gebouw. De pompen voor de polderafvoer liggen ver beneden het waterpeil van de Derde Tocht. De pompen voor de boezem liggen onder het niveau van de Ringvaart. De vaart is van Nieuwerkerk doorgetrokken naar de Alexanderpolder. Het gemaal bedient dus de gecombineerde boezem Zuidplaspolder–Alexanderpolder en heeft een capaciteit van 450 m3/minuut.

Het peilvak Restveen tussen de Tweede en Vierde Tocht bevat vier onderbemalingen. Zie voor gedetailleerde kaart van alle peilgebieden: “kaart peilgebieden Zuidplaspolder 2015” van het hoogheemraadschap. De waterpeilen zijn door het hoogheemraadschap vastgesteld in 2014.

-De afvoer in de Tweede Tocht naar het Restveen wordt geregeld met een stuw bij de A20.
-De afvoer van de Vijfde Tocht naar het Restveen, afkomstig van het peilgebied van het Zuidplasgemaal, wordt geregeld met een stuw bij de spoorbaan Gouda-Rotterdam.
-De afvoer van de zuidplaswijken van Nieuwerkerk met een vast waterpeil op NAP-6,92 wordt gemalen in de Tweede Tocht.

Overtollig water van de wijk Moordrecht-Noord tussen de Middelweg en de Vijfde Tocht met een vast waterpeil van NAP-6,25 m wordt met vaste stuwen afgevoerd naar het Restveen.

Voor het bestaande woongebied aan de andere zijde van de Middelweg is een regelbare stuw in het verlengde van de Vierde Tocht geplaatst met een waterpeil op NAP-6,25 m. Slechts een klein deel van het bebouwde gebied heeft dit vaste peil.

De brede sloot tussen de nieuwbouw Brinkhorst en de bestaande wijk Vijfakkers had een vast waterpeil van NAP-6,10 m dat geregeld werd door de eigenaar van de aangrenzende graslanden. De boer regelde ook de inlaat van water uit de Ringvaart via een leiding in de Middelweg. Met de nieuwbouw Brinkhorst is het waterpeil van de sloot verlaagd naar NAP-6,25 m met als gevolg dat tuinen en paden in de bestaande wijk zakten (het eerste jaar 2 – 3 cm). De waterpeilen van de vijver aan het eind van de Weidezoom en de sloot langs het Moerdregtpad liggen op nog hogere niveaus.

De nieuwbouwwijk Westergouwe wordt opgehoogd en zelfs waterpeilen worden verhoogd. Voor de berging van water zijn plassen en een grotere variatie in waterspiegel bij extreme regens voorzien. Met regelbare stuwen wordt de afvoer beperkt tot de “pomkapaciteit van de polder” (18 mm/uur).

  1. Risicogebied Wateroverlast en Overstroming

Wateroverlast ontstaat wanneer het overtollig water niet afgevoerd kan worden.
Bij een dijkdoorbraak overstroomt een gebied.

Wanneer bij extreme regenval het waterpeil in het peilvak van het Zuidplasgemaal te hoog wordt, wordt via de stuw in de Vijfde Tocht meer water afgevoerd naar het Restveen (zie kaart, bijlage 1). Dit gebeurde omstreeks 2010 vijfmaal per jaar. Het overtollig water van de hoger liggende peilvakken wordt dus geborgen in het restveengebied om Moordrecht. Voor elk peilvak wordt wel getracht de trits “water vasthouden, bergen en afvoeren” aan te houden, maar het teveel aan water komt terecht in Moordrecht, de badkuip van de Zuidplaspolder.

Volgens het Bestuursakkoord Water 2003-2008) mag het vloerpeil van de laagste bebouwing niet vaker dan eenmaal per 100 jaar overstromen. Grasland mag niet vaker overstromen dan eenmaal per 10 jaar. Het teveel aan water wordt dus geborgen op de weidekavels om Moordrecht. De stuwen hebben een vaste hoogte en de hoogte van de regelbare stuwen eindigen ook in de sloot. Bij extreme regens stroomt het water over stuwen en over land naar Moordrecht. Het restveen en de GBZ beslaan 8% van het oppervlak van de Zuidplaspolder. Een onvoorziene afvoerschijf over de polder van 50 mm veroorzaakt een waterstijging van 62 cm. Een groot aantal huizen in Moordrecht worden dan overstroomd.

Het restveen is een “risicogebied wateroverlast” en dient dus niet bebouwd te worden.

De plannen voor de nieuwbouwwijk Westergouwe en het Zuidplaspolderproject zijn tegelijkertijd ontwikkeld in het begin van deze eeuw. Voor woningbouw in de Zuidplaspolder moet rekening worden gehouden met een dijkdoorbraak van de Hollandsche IJssel en de Gouwe. Het ingenieursbureau Deltares heeft berekend dat bij een dijkdoorbraak van de dijk bij Moordrecht het Restveen na 6 uur overstroomt met één meter waterdiepte. Door de verhoogde spoorbaan en de verhoogde A20 wordt het water tijdelijk vastgehouden in het Restveen.

In het begin van deze eeuw waren beide, het hoogheemraadschap en de milieuvereniging, tegen realisatie van Westergouwe in het restveenveengebied, maar na de rapportage van Deltares wijzigde HHSK van mening. Het hoogheemraadschap stelde vast dat vanwege het overstromingsrisico, het vloerpeil voor nieuwbouw moet liggen op NAP-4,70 m. Inmiddels is de dijk van de Hollandsche IJssel versterkt (aan de kant van de Zuidplaspolder met een damwand in de voet van de dijk).

De milieuvereniging had gepleit voor een regionale aanpak en voorgesteld de Goudse woningbouw in Westergouwe te realiseren  in het middengebied van de Zuidplaspolder nabij de Zuidelijke Dwarsweg. Elke locatie heeft voor- en nadelen voor de bevolking. Het bureau Rigo Research heeft in opdracht van de milieuvereniging de locatiekeuze voorgelegd aan de burgers van Gouda en Moordrecht en 400 burgers in Gouda bevraagt. 80% van de burgers in Gouda waren voor een locatie in het middengebied.

De TUDelft heeft de bebouwing voor de nieuwbouwwijk Brinkhorst (kaart, bijlage 1, nr 1) in het Restveengebied onderzocht en voorgesteld om het gebied niet op te hogen en alle gebouwen op palen te bouwen. De ruimte onder de gebouwen kan worden benut maar mag niet afgesloten worden.

Helaas is ook dit gebied opgehoogd.

Ophoging van het Restveen voor Westergouwe, Brinkhorst en voetbalvelden is een systeemfout, omdat het gebied voor de berging van water verkleind wordt. Voetbalvelden kunnen niet op palen gefundeerd worden en hoeven niet een vloerlpeil NAP-4,70 m te faciliteren.

 5  Risicogebied voor opbarsting van (water)bodems  

Als gevolg een hoge grondwaterdruk kunnen veenbodems opbarsten, waarbij het grondwater uit de zandlagen direct in de polder stroomt. Het water is afkomstig van de Krimperwaard, dat door de zandlagen onder de Hollandsche IJssel naar de polder stroomt.

Het risicogebied voor opbarsting van (water)bodems is:

-Het veengebied zuid van de A20 en tussen de 1e Tocht en de Middelweg
-het veengebied zuid van spoorbaan Rotterdam-Gouda tussen de Middelweg en de Oostpolder
-het veengebied ten noorden van de A20 tussen de Ringvaart en de 1e Tocht.

Bron:  Intergemeentelijk Structuurplan Zuidplas 2006.

  1. Invloed van de zeespiegelstijging voor de woningbouw

In de periode voor 1980 werd nog uitgegaan van een stijging van de zeespiegel van 15 cm per eeuw. Het bestond uit een relatieve stijging van 10 cm van de zeespiegel en 5 cm daling van ons land. Dat het land daalt hebben we ondervonden. Bij het peilbesluit van het hoogheemraadschap voor de Zuidpaspolder in 2015 zijn alle peilen gezakt met 2 cm. Voor 2015 was het waterpeil van de wijk Moordrecht-Noord NAP-6,25 m. Dat is veranderd naar NAP-6,27 m, terwijl de stuwen in stand bleven.

Het VN-panel IPPC (Intergovernmental Panel on Climatic Change) heeft in 2019 een rapport uitgebracht (1170 pagina’s, 7000 publicaties, 100 auteurs, 36 landen).

De zeespiegel stijgt steeds sneller. De zeespiegel is in de twintigste eeuw met 15 cm gestegen (exclusief de geologische daling van 5 cm in Nederland). De zeespiegel stijgt door het afkalven van ijskappen in Groenland en Antarctica, het smelten van gletsjers in bergen en de uitzetting van warmer wordend zeewater.

In het meest gunstige scenario stijgt de zeespiegel met 30 tot 60 cm (gemiddeld 43 cm) tot 2100.

In een ongunstig klimaatscenario stijgt de zeespiegel met 60 tot 110 cm (gemiddeld 84 cm) in de 21ste eeuw.

In 2300 kan de totale verhoging van de zeespiegel variëren van 1 meter tot tussen de 2,3 en 5,4 meter. Bij 3 meter zeespiegelstijging is de verzilting (verzouting van de grond) een groot probleem; dan moeten we verhuizen naar hoger gelegen gebieden. Na 500 jaar is west Nederland zeker onder de zeespiegel.

We weten het niet, maar in 2050 weten we meer en kunnen voor 2100 maatregelen nemen.

We moeten rekening houden met een beperkte levensduur van de steden in het westen. Bouw nu niet in lage polders. Gebruik duurzame materialen (hout, kunststof), zodat we de woningen kunnen verplaatsen. 

  1. Monumenten

Veenweg
Het middengebied van de Zuidplaspolder is via de historische Veenweg ontveend. Deze weg bestaat niet meer en liep van Gouda via ’t Weegje over de Kreekruggen tusen de A20 en de Zuidelijke Dwarsweg naar Rotterdam.

 

Moordrechtse Tiendeweg
De Moordrechtse Tiendeweg werd ook benut voor de ontvening van het omliggende gebied. De weg liep van de 1e Moordrechtse Tiendeweg naar het spoorlaantje tussen de Middelweg en de 4e Tochtweg. Het spoorlaantje was een voormalig tracé van de spoorweg, maar is nu een fiets en wandelpad. De 1e Moordrechtse Tiendeweg ligt in de Oostpolder tussen de voetbalvelden en het bedrijventerrein de Gouwestroom. De Vogelgroep Moordrecht heeft veel Goudse potscherven gevonden in het tracé van de Tiendeweg door het Restveen. Veen werd vervoerd naar Gouda, afval kwam terug voor onderhoud van de weg. 

Laagste Punt van Nederland

In de vorige eeuw claimden drie gemeenten (Rotterdam, Waddinxveen en Nieuwerkerk a/d IJssel) het “Laagste Punt van Nederland”. In juni 1995 stelde de Rijkswaterstaat de locatie vast. Het Laagste Punt ligt in de veenweides van Van Vliet Trucks (kaart, No 3).

  1. de locatie is tussen het huidige bedrijfsterrein en de Derde Tocht
  2. het minimale oppervlak van het gebied is 50 x 50 meter
  3. het maaiveld ligt op een diepte van NAP -6,76 meter (in 1995 NAP -6,74). Dit gebied ligt beneden het waterpeil van de Derde Tocht, maar wordt beschermd door een brede oever.
  4. De RD-coordinaten van het midden van dit stukje zijn: X 103444 en  Y 444473.

De originele kavelsloten voor de ontwatering van het weidegebied en de verhoogde oever (door boeren op hoogte gehouden) zijn deel van het waterbouwkundig erfgoed “het Laagste Punt”.

Door het ontwerpbestemmingsplan van de uitbreiding van het van Vliet Trucksbedrijf zou het gebied van het Laagste Punt van Nederland opgehoogd worden. Afgesproken is dat de waterberging voor het bedrijf verplaatst wordt naar de grens van het bedrijf; tussen de waterberging en de Derde Tocht blijft het gebied van het Laagste Punt bestaan en zou het Laagste Punt voor het publiek toegankelijk worden.

Vraag is:  Is waterrecreatie mogelijk bij de ecologische verbinding langs de 3e Tocht?

Oorsprong Rotte
De oorsprong ligt aan de Rotte op ongeveer 1850 meter van de A12.

Arie Evegroen redt Zuid Holland
Tussen Nieuwerkerk en Capelle aan de IJssel is een monument voor schipper Arie Evegroen, waar tijdens de noordwesterstorm op 1 februari 1953 een gat in de dijk van 15 meter lengte ontstond. De burgemeester van Nieuwerkerk vorderde het schip en Arie dichtte het gat in de dijk door zijwaarts naar het  gat te drijven. Hierdoor werd voorkomen dat het gebied t/m Rotterdam, Den Haag en Leiden werd overstroomd.

Op 500 plaatsen in Nederland braken de dijken en 130.000 hectare land werd overstroomd.

  1. Ecologische, recreatieve en groene recreatieve verbindingen

Het bestemmingsplan van de Groene Waterparel en het Restveengebied is in 2008 vastgesteld als onderdeel van het Zuidplaspolderproject: een Centraal Park voor Zuidplas en omgeving. De koop van grond voor de Groene Waterparel (150 ha) en voor 175 ha Restveen tussen de 2e en 4e Tocht zou het Rijk financieren en de Provincie voor 2020 ontwikkelen. Toen het Zuidplaspolderproject tijdens de economische crisis werd ingetrokken, is de subsidie voor de koop van grond geschrapt en werd geen natuurontwikkeling gerealiseerd. De recreatieve verbindingen in het Centrale Park tussen de bestaande dorpen en natuur- en recreatiegebieden moeten nog gerealiseerd worden.

Het Vijfde Dorp met 4000 woningen in het noord-oosten van het middengebied zal snel ontwikkeld en daarna uitgebreid worden. Ecologische en recreatieve (fietsen, wandelen) routes verbinden het Bentwoud, het Rottegebied, ’t Weegje, de Krimpenerwaard met de nieuwe natuurgebieden (Groene Waterparel, Groen-Blauwe-Zone, Restveen) en bestaande dorpen n Zuidplas.

Een ecologische verbinding kan gecombineerd worden met een recreatieve route. Dat is gerealiseerd in Groen-Blauwe-Zone (GBZ) en tijdens een informatieavond getoond voor de Vierde Tocht.

Groen voor nieuwe woonwijken in het middengebied

Ecologische en recreatieve verbindingen doorkruisen de nieuwe woonwijken in het middengebied.

Voorgesteld wordt in de nieuwe wijken groene recreatieve verbindingen te voorzien waar je de natuur beleeft, die bestaan uit bomen, struiken, planten, gras en water, van voldoende breedte en zodanig ontwerp dat je de natuur beleeft en woningen niet of nauwelijks ziet. Hoe breed moeten de verbindingen worden, 150 meter? Het dorpsgroen en de waterpartijen kunnen zo veel mogelijk verwerkt worden in deze verbindingen. Deze oplossing is aantrekkelijk voor de lokale bewoners en voor heel Zuidplas en omgeving.

Een ecologische verbinding langs de Vierde Tocht in of aan een woonwijk kan gecombineerd worden een een groene recreatieve verbinding; het wordt een park voor de aangrenzende woonbuurten.

  1. Ecologische verbindingen:

De Groene Waterparel wordt deel van de Ecolologische Hoofdstructuur en verbonden met de bestaande natuurgebieden. De provicie had met het Zuidplaspolderproject al 80% van de grond van Groene Waterparel (150 ha) gekocht. Zij wil de Parel ontwikkelen en het resterend gedeelte van de grond kopen.

Tussen de Moordrechtboog (provinciale weg) en de spoorlijn Waddinxveen-Gouda ligt het Boogpark voor de ecologische verbinding tussen Het Bentwoud en de Krimpenerwaard via de groene zone langs de Triangle in Waddinxveen en de Groen-Blauwe-Zone (GBZ). De provincie heeft enkele kavels grond gekocht. Het is onduidelijk of de bestemming van het Boogpark beklijft.

De Groen-Blauwe-Zone is omstreeks 2014 ontwikkeld als deel van de ecologische verbinding tussen het Bentwoud en de Krimpenerwaard. Het fietspad in GBZ loopt nabij de grens van Westergouwe en creëerde een nieuwe verbinding van zuid (Ringvaartkade) naar noord (provinciale weg. GBZ is een wandelgebied; de ecologische verbinding langs de Vijfde Tocht is met een hek afgeschermd.

Een probleem is de voormalige boerderij in GBZ met een oppervlak van 7 ha. Inmiddels heeft de eigenaar een overdekte manege gebouwd. De gebouwen liggen bij de noord-oostelijke grens van het gebied. De ecologische verbinding loopt nu om het gebied van de manege en is gepland in het talud van de ringvaartdijk naar het verlengde van de Vijfde Tocht voor de oversteek naar de Hollandsche IJssel. Het talud is niet geschikt voor “plas en dras”, maar was rijk aan natuur. Het waterschap heeft inmiddels de natuur verwijderd.

Het Intergemeentelijk Structuurplan 2006 stelde de volgende ecologische verbindingen voor:
Uitgaande van de Groene Waterparel (GWP):

  • GWP naar Bentwoud via Vierde Tocht, Plantagekwadrant, Waddinxveen (zie ook bijlage 2)
  • GWP naar Eendrachtspolder via Vierde Tocht en N219
  • GWP naar Krimpenerwaard via 4e en 3e Tocht
  • GWP naar ’t Weegje en via het Boogpark de groene zone langs Triangle naar het Bentwoud

Uitgaande van de Groen-Blauwe-Zone (GBZ):

  • van GBZ naar het Bentwoud via Boogpark, groene zone langs Triangle en Waddinxveen
  • van GBZ naar de Krimpenerwaard in de lengterichting van de Vijfde Tocht 

Recreatieve verbindingen:

Restveen
De bestemming is agrarisch en na uiterlijk één generatie natuur (dus vanaf 2030).

Vanaf 2016 is de provincie in gesprek met de boeren over de toekomst van het gebied.

In het Zuidplaspolderproject is een fietspad voorzien van Gouda/Westergouwe naar de 2e Tochtweg via het Spoorlaantje en loodrecht op de tochten (zie fietspad tussen Middelweg en 4e Tocht).
Tussen het fabrieksgebouw en het van Vliet Truckbedrijf (zie kaart, no 3) en de spoorbaan is een groen gebied met een fietspad gereserveerd voor het publiek (bestemmingsplan is vastgesteld). Het fietspad moet van het spoorlaantje naar de 2e Tochtweg lopen. Het Laagste Punt van Nederland wordt toegankelijk voor het publiek.

Gevraagd wordt naar een route voor een wandelpad in het Restveen.

Het LAW pad op de Ringvaartdijk tussen de 3e Tocht en de 1e Tocht is afgesloten. Dit is onjuist. Het gehele wandelpad moet hersteld worden.

In Moordrecht-Noord (tussen Middelweg en 5e Tocht) is het Restveen vanaf een fietspad-wandelpad-woonstraat voor het publiek zichtbaar. In de Brinkhorst (no 1 op kaart) is dit voor de bestaande wijk verloren gegaan. Compensatie met een wandelpad in het Restveen is noodzakelijk.

Groene Waterparel

Een recreatieve route van de 2e Tocht naar de Middelweg om te genieten van de natuur.

    Rode Waterparel

Het gebied tussen de Groene Waterparel en de Zuidelijke Dwarsweg was bestemd voor duur wonen in natuur (bestemmingsplan de Rode Waterparel). De bodem bestaat voornamelijk uit katteklei en kreekruggen; is dus bijzonder geschikt voor natuurontwikkeling. De bestemming zal nu veranderen naar wonen. Dit gebied wordt woongebied en vergt een groene recreatieve route van de 2e tocht naar de Middelweg

Ringvaart

De Ringvaart is en wordt een recreatieve route

Uitgaande van de Groene Waterparel (GWP) komen er volgende recreatieve verbindingen:

  • GWP naar de Wollefoppenweg in Nesselande
  • GWP naar het fietspad in het natuurgebied van de Eendragtspolder
  • GWP naar het Bentwoud via het Boogpark en groene verbinding langs Triangle (Waddinxveen)
  • GWP naar ’t Weegje
  • GWP naar het Restveen
  • GWP naar de Groen-Blauwe Zone

[1]           Zuidplasgemaal, polder: twee pompen; totaal 230 m3/minuut (kubieke meter per minuut),

[2]            A. Kroesgemaal, polder: twee pompen: 150 m3/minuut (electrisch) en 200 m3/minuut (diesel),

boezem: twee pompen: 200 m3/minuut (electrisch) en 250 m3/minuut (diesel)
auteur: Bert van Duijl

De genoemde kaarten kunt u bekijken door de volgende link te openen:

Studieproject INHOLLAND 4 bijlagen

Restveengebied (Verhaal uit 2014)
Het zogeheten Restveengebied komt ten zuiden van de A20, tussen Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel. Daar is ruimte voor een relatief groot natuurgebied met een gevarieerde inrichting. Volgens de Stuurgroep zijn hier mogelijkheden voor waterberging, moerasoevers en particulier natuurbeheer.

Verstedelijking van veengebieden is niet duurzaam; riolen en wegen verzakken en vragen voortdurend onderhoud, herstel en vervanging.
Ook de tuinen moeten regelmatig opgehoogd worden vooral als het veen opgehoogd wordt. In overeenstemming met Europees en rijksbeleid dienen veengebieden bestemd te worden voor natuur en waterberging.
Eerder provinciaal onderzoek voor het RZG-project, waarbij gezocht is naar geschikte bouwlocaties in de Zuidplaspolder, toonde aan dat het gebied ten zuiden van de A20 ongeschikt is voor stedelijke ontwikkeling. Het hoogheemraadschap heeft het gebied tussen de A20 en de Ringvaart aangemerkt als risicogebied wateroverlast en overstroming, vanwege de lage ligging (6 meter beneden gemiddelde zeespiegel) en de waterbergende functie.

Daarbij kan een deel van het gebied worden omgevormd tot recreatie- en natuurgebied.
Het Restveengebied is nu vooral agrarisch gebied. Waarom kan het gebied niet blijven zoals we het nu kennen? Omdat, zo heeft het hoogheemraadschap Schieland uitgelegd, het veengebied zal blijven zakken. Dit komt doordat het veen oxydeert (verbrandt) zodra het boven het grondwater uitkomt, dus elke keer als het polderpeil wordt verlaagd gaat het veen opnieuw zakken. Schieland heeft aangegeven dat verdere verlagingen van het polderpeil rond Moordrecht eigenlijk niet meer kunnen, omdat een grotere opvoerhoogte steeds meer pompcapaciteit gaat vragen. Ook wordt de druk van het diepere grondwater naar boven steeds groter, waardoor er steeds meer kwelwater moet worden afgevoerd. Door het niet verder verlagen van het polderpeil zal het veengebied uiteindelijk zo laag komen te liggen, dat het niet meer als weidegebied te gebruiken valt. Wanneer het op termijn dan toch niet meer agrarisch te bewerken valt, zo redeneert men, kan het beter nu al als natuurgebied worden ingericht, omdat dat dan in het RZG (Rotterdam-Zoetermeer-Gouda) -project kan worden ingepast.
Een van de werkgroepen die in RZG -verband zijn opgericht, heeft als opdracht plannen te maken voor het omvormen van het huidige agrarische veenweidegebied tot Restveengebied en een verbinding te maken met de zogeheten Waterparel. De MMVZ heeft zitting genomen in deze werkgroep, waarvan Staatsbosbeheer en het hoogheemraadschap van Schieland de trekkers zijn. In de werkgroep hebben wij gevraagd om uit te laten rekenen hoe lang het duurt voordat het laagst gelegen weidegebied onbruikbaar wordt en hoe het gebied er dan uiteindelijk zou gaan uitzien. Daarop zou een model ontwikkeld kunnen worden waarbij weidegebied geleidelijk wordt getransformeerd in natuurgebied, terwijl de hoger gelegen weiden nog jarenlang agrarisch kunnen worden gebruikt. Hierdoor hoeven agrariërs en weidevogels niet van het ene op het andere moment het veld te ruimen. Bovendien staan wij op het standpunt dat de huidige bedrijven ten zuiden van de A20 tussen Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel (o.a. Van Vliet autobedrijf en het kassengebied) daar zouden moeten verdwijnen, waardoor het Restveengebied daadwerkelijk een omvang van formaat krijgt.

Daarnaast is Zuidplas uniek, niet alleen door het laagste punt van Nederland, maar ook door de mooiste kattenklei. Deze klei, vooral te vinden bij de Middelweg (te Moordrecht ?) bevat sulfaat, is heel zuur en draagt bij aan een prachtige voedselarme vegetatie.